دردسر جدید استرالیا در جزایر سلیمان
امضای قرارداد جدید میان چین و جزایر سلیمان، استرالیا را بهشدت نگران ساخته است. اگرچه هنوز مفاد دقیق این توافقنامه که روز سهشنبه میان 2کشور به امضا رسید منتشر نشده است، اما استرالیا، به همراه نیوزیلند و آمریکا نگران آن هستند که توافقنامه جدید، مسیر چین برای حضور نظامی و امنیتی بیشتر در منطقه اقیانوس آرام را هموار کند. روندی که میتواند مسیر رقابت استراتژیک میان چین و آمریکا را در این منطقه تغییر داده و بهشدتِ تنشها میان چین و استرالیا بیفزاید.
چین و استرالیا سالهاست که درگیر تنش و اختلاف نظر هستند. این تنشها با به قدرت رسیدن دونالد ترامپ در آمریکا، آغاز تحریمهای آمریکا علیه چین و همراهی دولت استرالیا با این تحریمها افزایش پیدا کرد. پیوستن استرالیا به آمریکا و انگلیس در قرارداد امنیتی سهجانبه خشم پکن را بهشدت برانگیخت.
با آغاز همهگیری کرونا هم درگیریهای کلامی و اتهامزنیهای استرالیا و چین علیه یکدیگر برسر نقش چین در آغاز همهگیری ادامه پیدا کرد و روابط میان این دو کشور تا به امروز همچنان مکدر باقی مانده است.
اکنون قرارداد چین با جزایر سلیمان موجب نگرانی شدید کانبرا شده است. پس از افشای پیشنویس قرارداد امنیتی میان چین و جزایر سلیمان، دولت استرالیا تلاش زیادی کرده است تا ماناسه ساگاواره، نخستوزیر این مجمع الجزایر را تشویق به تجدیدنظر کند.
وضعیت امنیتی خاص
جزایر سلیمان با جمعیتی کمتر از 700هزار نفر، مجموعهای از صدها جزیره است که در شرق پاپوآ گینه نو در اقیانوس آرام واقع شده است. این مجمع الجزایر که زمانی مستعمره انگلیس محسوب میشد، از دهه 90میلادی با ناآرامیهای ناشی از تنشها و خشونتهای قومیتی درگیر بوده و در نهایت کودتایی که در پایان این دهه رخ داد، سوگاواره را به قدرت رساند.
در آن سال جزایر سلیمان در آستانه فروپاشی اقتصادی و سیاسی قرار داشت. از اینرو استرالیا و نیوزیلند نیروهایی را به این منطقه اعزام کردند و ثبات و صلح را به کشور بازگرداندند؛ آرامشی که دوام چندانی نداشت. در سال 2003پس از درخواست کمک دولت جزایر سلیمان از انجمن جزایر اقیانوس آرام، ماموریت چندملیتی منطقهای ویژه جزایر سلیمان به رهبری استرالیا در این مجمعالجزایر آغاز شد و برای 14سال ادامه پیدا کرد.
سوگاواره در سال 2019دوباره بهعنوان نخستوزیر جزایر سلیمان انتخاب شد و چند ماه پس از آن برای بهبود روابط با پکن، کاهش روند روابط خود را با تایوان آغاز کرد. اقدامی که مورد پسند تمامی سیاستمداران جزایر سلیمان واقع نشد. دانیل سویدانی، رهبر استان مالایتا با جایگزینی مناسبات دیپلماتیک چین به جای تایوان بهشدت مخالف است و اعلام کرد؛ برای مستقل شدن این استان از جزایر سلیمان، تلاش خواهد کرد. شورشهایی که در اواخر سال گذشته میلادی در جزایر سلیمان رخ داد هم، از دیگر تبعات تصمیم به تغییر مناسبات دیپلماتیک این کشور بوده است.
مفاد قرارداد جدید
پیشنویسی که از قرارداد جدید به رسانهها درز کرده نشان میدهد طبق قرارداد جدید چین میتواند ناوهای جنگی خود را در سواحل جزایر سلیمان متوقف کند و درصورت درخواست دولت، پلیس چین برای برقراری نظم و آرامش به این جزایر اعزام خواهد شد. چین همچنین میتواند بنا به نیازهای خود و پس از موافقت با جزایر سلیمان، از کشتیها بازرسی کرده و عملیات لجستیکی در منطقه انجام دهد. سوگاواره درباره این قرارداد به مجلس کشور خود توضیح داد این توافقنامه منطبق با قوانین داخلی و بینالمللی و با هدف تقویت قابلیتهای پلیس برای مواجهه با ناآرامیهای آینده به امضا رسیده است. سوگاواره پیش از این اعلام کرده بود قرار نیست جزایر سلیمان به چین اجازه تاسیس پایگاه نظامی بدهد و روز چهارشنبه تأکید کرد توافق اخیر براساس منافع کشور نگاشته شده است.
واکنش منتقدان
استرالیا بهعنوان یکی از اصلیترین شرکای امنیتی جزایر سلیمان، بیشترین نگرانی را نسبت به این قرارداد ابراز کرده است. دولت استرالیا همچنین نسبت به شفاف نبودن جزئیات توافقنامه ابراز نگرانی کرده است. حزب کارگر استرالیا که یکی از رقبای اصلی دولت کنونی استرالیا در انتخابات پیش روی این کشور به شمار میرود هم، امضای این قرارداد را بدترین خطای سیاست خارجی استرالیا در منطقه از زمان جنگ جهانی دوم تا به امروز توصیف کرده است. علاوه بر استرالیا، آمریکا، نیوزیلند و ژاپن هم نسبت به امضای این قرارداد ابراز نگرانی کرده و آن را تهدیدی جدی علیه آزادی منطقه هند-آرام اعلام کردهاند.
چین اما بهعنوان اصلیترین مقصد صادرات جزایر سلیمان، قرارداد جدید را تبادل و همکاری عادی میان 2 کشور مستقل اعلام کرده و دولتهای غربی را به تشدید عامدانه تنشها به بهانه این قرارداد متهم ساخته است. الجزیره به نقل از مارک هریسون؛ استاد مطالعات چین دانشگاه تاسمانی نوشته است: این توافقنامه برای استرالیا فاجعهبار بوده و این کشور را در مسیر ارزیابی دوباره آینده خود در منطقهای تحتسلطه چین، با مانعی جدید مواجه خواهد ساخت.